Thursday 2 October 2008

Торгоны замаар тэнүүчилсэн нь

Намуу цэцэгсийн талбай дээр саатаж болдоггүйм гэнэлээ, шууд унтаад ахиж сэрдэггүй гэж ээж хэлнэ лээ...Замд таарсан элдүүтэй бацаан...муухай амьтан биш байна гэжүүдээ...Иссук-Кул Нуурын бийчэн дээр...Бас нэг замын танил, бишээ 2 замын танил...Бишкекийн цирк гэнээ, их сүртэй байгаа биз...Аан нэг музей гэнэ лээ. орж ямар үзэж амжисан биш...Спортын Комплекс...Хотын төвд байх Манас цэцэрлэгт хүрээлэн...их гоё юм байна лээ...Эээ эх болсон зургаан зүйл хамаг амьтаны тусын тулд хар халуун бүгчимд ингэж суух чинь яасан ч гэцүүмбдээ. Шөнө хүртэл унтах гэхээр бүгчимдээд унтаж ч чадахгүй зовж байнаа энд. Ядаж байхад бас их хуурай юм бэ энэ агаар нь. Тэгээд их халуун болхоор амархан хөлрөөл, хөлсөндөө арьс жоохон түлэгдээл хорсоол, загатнаал биеэр элдэв юм туураад байна. Маажияа маажиж болохгүй, хүний нүд харуулж байгаал шааррр шарр гээл маажихаар нөгөөх биржийсэн юмнуудаас цус шүүрээд улам үрэвсээд байхын. Уг нь ээмэ өөвө тэйгээ гоё л байна санж. Энэ агаар усанд нь бас дасан зохицох гэж их удаан экологийн тэнцвэргүй байдал үүсгэх нь. Жоохон тух алдаад ирхийн сацуу муу цоорхой гэр минь санаанд бууж ирээл аав минь адуугаан хариулаал ар хөвчийн унагаа исгэрэнхэн давхиж ирээл царай муутай төрсөн ганц охиноо тэврэч дээш өргөн хамаг инээд хүргээл байдаг дүр төрх нь харагдаал ирхийн.
Аав намайг дурсдаг боловуу
Аав намайг үгүйлдэг болвуу
Тэртээх өдрүүдийг санадаг болвуу
Тэмүүлсээр үнсүүлснийг минь санадаг болвуу
Үргээлж аав миний сэтгээлд
Үүүрийн зүүдэнд үдшийн бодолд
Үгүйлээх бүрдээн нулимас цийлэгнүүлэн
Үнэрийг нь би салхинаас хайнаа( Сарантуяадав)...Хннн(санаа алдав)...За тэр дэмийрэх ч яахав, одоо ахиад 3 долоо хоноод л харилаа. Өдөртөө нэг удаа хооллож ходоодоо баярлуулдаг байсан бол энд ирээд өглөө өдөр орой гээд өдрийн 3 чанасан мах шарсан төмс идсээр нөгөө муу пигур маань бор шүүгээнд минь байдаг гурилийн түмпэн л гэсэн үг. Та нар одоо ирээдүйн мисс зисс гэж горидоод ч хэрэг байхгүй шүү. Түрүү долоо хоногт Киргиз явж ирэв. Алма-Ата-с Киргиз ийн хил хүртэл 3 цаг явдын байна, хил хүртэл гоё байсөөн, зам дардан, ааш шулуун овоо л байвш. Тэгсэн хил гараал юу вэ Киргиз чинь Монголоос дутах юм байдаггүйм байна, дүүрэн шороон замаар дүнхэл донхол, дүнхэл донхол гэсээр идсэн таван бууз амаар буцаж гараад аан махан дотор нь халиар байсым байна энэ тэр гэж харж байх жишээтэй. За тэгээд ахиад 3 цаг Бишкек хүртэл явдын байна. Дээшээ тэнгэр хол доошоо газар хатуу замын донхолгоо хөрш айлын архичин Балдангийн нүүрнээс долоон дор. Юун байгалийн сайханыг мэдрэх арай гэж амьтай голтой нийслэл хотод ирэв. Киргизийн нийслэлийг урд нь Фрунзе гэдэг нэртэй байснаар л төсөөлж явсаар шинээр 1991 оноод хойш Бишкек гэдэг нэртэй болсоныг нь ч мэдээгүй явж. 1926 он хүртэл Пишкек гэдэг байснаа манайхнаар Сүх ах бололтой юм, Михаел Фрунзе гэгч хувьсгалч хойд булангаас гарч ирэн ядарсан ард түмэнд эрх чөлөө эдлүүлсэнээр Фрунзе ахад талархан энэ хотоо энэ хүний нэрээр нэрлэх болсон гэдэг. Юу хийж явсын болдоо хөөрхий. Мааний бадмихум. Тэхдээ хаа очиж нүд хужирлачихаар цэвэрхэн байшин барилга саад цэцэрлэгтэй төв азийнхан гэж одоо монголорхуу л хүмүүс юм аа. Казакуудаас шал өөр нэг тийм тайван энгийн намуухан хүмүүс байдаг юм байна. Казакууд миний ажигласнаар нэлээн онгироодуу тэр хавьдаа л газрын баялаг орон нутгийн хэмжээгэрээ тэргүүлдгийн болхоор чааваас тэгдийн байлгүй. Нэг мэдсэн чинь би гэдэг хүн чинь торгоны замаар хөндлөн гулд алхаад явж байгаагаа олж мэдэж энэ тэр. Ромын хаант улсаас эхлэн хар тэнгисээр дайран Анкара Дамаскус Багдад Хамадан Тегеран Кавказ Душанбе Бухар Самарканд Ташкент Үрэмч Бээжин хэмээгддэг байсан энэхүү торгоны зам дээр (м.э.ө. 141- 1370 он хүртэл) хөл тавьж үзэж буйдаа туйлын их бэлэгшээж уярсандаа доголон нулимасаа салхинд хатаан ширэлдсэн даахиан арагш шидэн замын ядаргаа тэр дороо мартагнаж энэ тэр. Баруун зүүнийг холбон, торго дурдан, тамхи пүүшиг, алт мөнгө, идээ будаагаа солилцон наймааны үе ид хөгжиж байсан энэ эртний алдартай замыг хүн бүхэн мэдэх буйзаа. Тэндээ нэг хоноод маргаадар нь Бишкекийх ойрхон байх Иссук-Кул нуурын бийчэн дээр очин жоохон дураараа дургиж дунд чөмгөөрөө наадавш. Яаг сэлчий гэхээр ус нь жоохон хүйтдээд гүй нэгэнт ирсэнийх гутал юугаан тайлан жоохон нуурын захаар нь хөл нүцгэн туулж нэг хэсэгтээ л жаргав. Нуурын цаад эргээр нь Тяан-Шяаны нурууд сүндэрлэн наад эргээр нь жимсний мод алаглан нүүр нүдгүй модноос жимс түүж гэдсээ дүүргэсэн. Идсээр байгаад Тэлмэнгийн гүзээ нь ч дүүрээд ирсэн түүсээр байгаад ээмэгийн сав нь ч дүүрээд ирсэн. Гэртээ харьж байгаад варень хийнэ ингэнээ манай ээмэ ажилсаг бүсгүймөө. За тэгээд нуурын эрэг дээр ганц нэг хоноод буцаад Бишкек ороод тэндээ ахин нэг хоноод сая өнөөдөр л гэрийн бараа харав. Аан нээрэн ядаж байхад яр, яран дээр хатиг гэхчээр замын турш хань болон нэгэн аххүү цугтаа явбаа. Аймар ховдог за юу, ёооё, ховдог ховдогтоо үнэн хомхой ховдог наацан, ярьдаг юм нь дүүрэн хоол, хоол идэнгүүтээ аймшигтай шоорррр гэж сороол пүррр гэж унгаал паррр гэж хэрхэрээл, фүй чорт яасан бүдүүлэг аххүү байваа. Ээж бидэн 2 буруу харж уйлан зөв харж инээн хэд хоног хичнээн тэсвээ. Үнэн бүдүүлгээс бүдүүлэг, балиар юм байна лээ шд шаар чинь. Замын ядаргаа овоо тайлагдаж байсан ахиал замын ядаргаанд ороод хэлээ унжуулаад л сууж байна. Зөөз нэг иймэрхүү, одоо ёстой нээрэн хэд хоног гэртээ тайван сууж амрахгүй бол энэ биенээс минь юу ч үлдэхгүй нь. Ашгүй өнөөдрөөс хамар хашаанд нэгэн 3 настай хүүхэдтэй монгол айл нүүж ирж байгаа сураг чих дэлсэв. Маргаадраас айлын хаалгаар шагайн жаалхүүг нь уруу татан жаал тоглий байз. Дэм дэмэндээ дээс эрчиндээ гэж. Ядаж л нэг жоохон тоглоомоо булаацалдаад уйдаагаа гаргачий байз

No comments: