Бурхны шашин Монгол оронд хэрхэн нөлөө үзүүлж ирсэн болон одоо бидний амьдралын салшгүй хэсэг болсон учир, цаашид үзүүлэх үр нөлөө хор холбогдол

За энэ гарчиг худлаа шүү. Ийм гарчиг ч гэж юу байхав. Эрдэмбилэг ахын блогоос (блог нь доор Холбоос дотор байгаа) далай ламын тухай уншсан юм. Тэгээд их сонин зүйлсийг олж мэдлээ дээр нь харлаа. (Тэр блогийнхон хаана нь байгааг өөрсдөө сонирхсон хүн нь хайгаад олоорой.) Тэгсэн нэг бодогдсон зүйл нь гэвэл Далай лам мөн ч олон удаа Монголд ирсэн дээ тиймээ? Тэгэхэд бараг монгол даяараа Бурхны шашинтнууд мөртөө яагаад сургасан сургааль энэ тэрээс нь бид сурж мэдэж авч чаддаггүй юм болоо? Ганц үлдсэн үг нь "Архиан бага ууж айргаан тааваараа уу" байхаа хэхэ. Өөр үг хэлдэггүй юм шиг. Яах аргаггүй хэлээд л явж байгаа. Тэгүүл ер нь би өөрөө лойцон болохоороо тэр үг энэ тэрийг нь сонсоогүй сонссон ч ойлгох чадамжгүй юм болуу? За яахав тэр лекц гэхүү юманд нь очиж сууж чадаагүй юм байж гэхдээ зурагтаар бол харж л байсан орчуулж байгаа лам нь юмуу Далай лам нь юмуу эгэл бус эрдэнийн хэлээр яриад явчдаг юун ойлгох нэг үгийх нь язгуурыг бодоод суужийтал бараг дуусчна. Тэгсэн Далай ламд учир нь байгаам биш юмшигээ. Тэр элдэв ББС энэ тэр гээд телевиз энэ тэрд ярилцлага өгөхөөр энгийн хүн ойлгохуйц харин ч дунд нь бас инээд хавчуулаад ярьдаг энгийн яриатай эгэлгүй хүн шиг.. Тэгсэн нөгөө орчуулж байгаа нөхөдүүдэд гөөмөн учир нь агуулаастай байгаам бишүү? Нөгөө ярьсан зүйлийн нь биднуус битий хэл өөрсдөө ч ойлгохооргүй нөгөө шашин номын гэх үү хэлрүүгээ хувиргаад аваад хаячна. За тэгээд ойлгоогүй мань хэд лекц дууссаны дараа өлсгөлөн байж байгаад гэнэт хоол харсан мэт Далай ламруугаа дайран орно. Яах гэж адис авах гэж! Тэгээд улаан утас үрэл энэ тэрийг мөн авах гэж.. Оронд нь байгаа хэдэн шинэ дэвсгэртээрээ өргөл өгнө. Номын сайн ойлгоогүй хүмүүс адис аваад үрэлийн идчүүл номын сонссонтой адил л гэж ойлгодог гээд гүчирдсэн ч болчмоор. Манай сүсэгтэн олон мухар сүсгээр хэт их яваад байнаа. Хэн нэгнээс адис авж, дарж алчих гэснээр буян хурааж, нүглээ нимгэлэхгүй хэмээн ярьж буй ламыг та нэг бус харсан гэдэгт иртгэлтэй байна. Тэд тэгээд ном сургаалийг сүсэгтэн олондоо хүргэх гэж юу хийсэн билээ? Тэр номыг нь түвдээр сонсуул л ном болоод монголоор сонсуул биш болчихуу? Далай лам ирэхдээ 7 хонож байсан удаа ч бий. Ирэхээрээ тэрэлжид очоод хэвтчихдэггүй нь бол даан ч тодорхой. Олон газраар явж ном тавьж сүсэгтэн олноо гэгээрүүлэх гэж ихийг хийсээр явдаг байх. Тэгээд яагаад бидэнд Айраг архинаас өөр үг үлдээгуй байдаг билээ? Нэг л юм зөрчилдөөд байгаа биз. Биднуус тэрийг нь ойлгохгүй байх хэн нэгэнд ашигтай юм болуу? зуд болохоор нохой таргална зовлон болохоор лам таргална гэдэг билүү? юу билээ? Нэг л асуудал болохоороо лам хар явж мэргэлүүлж байж асуудлаа шийднэ. Худалдаж авах, зарах, хүнтэй суух, хүүхэд гаргах, хол газар явах, алдсан юмаа асуух, хэрэг төвөгт орооцолдох, зарга зальхай хийх, өвчин зовлон гээд ер нь бүгдийн нь асууна. Нөгөө лам нь мэддэг юмуу мэддэггүй юмуу нэг юм хэлээд л явуулна. Тэгээд итгээд тэрүүгээр нь хийнэ. Харин зүгээр гарахгүй шүү тэднийхээс хэдэн цаасаа гөвөөд гарна. Одоо хотын захаар хашаа байшинд хашаандаа жийп сойцон палдгар бүдүүн лам нар хэд байгаа болоо. Яагаад тэр номыг нь энгийн хүнд ойлгохоор бичиж болдоггүй юм болоо? Эсвэл бурхны номыг эгэл яриагаар бичүүл алдас болдын болуу? Тэгвэл баруунд тэр европ, америкт зүгээр яриагаар ном бичээд орчуулаад тэнд бурхны шашин өрнөн дэлгэрээд байхад манайд л болдоггүй юм болуу? Одоо биднуус хэдэн зуун жил энэ шашинтай байваа. Тэгүүл саяхан хүчээ аваад байгаа барууны нэг сүсэгтэнтэй мэддэг номоо амьдралын мөн чанарыг бурхны шашны талаас нь ярилцаад үзүүл хэр зөрүү гарах болоо найзуудаа? Лалын оронд янхан байдагүй, араар тавилт нь бага байхад нөгөө бурхны шашины төв болох гэж буй монгол оронд нь эсрэгээрээ хүчээ аваад байгаагын учир юу вэ? Ажил хийж мөнгө олсноос хэн нэгний доор хэвтээд уухилж байсан нь дээр гэж яагаад бодох болов оо? Ажил байхгүй болохоор аргагүй гэж үү?

Тэр сонингоор дүүрэн ажилын зарууд дандаа хятуудад зориулсан байдиймуу? аа тэнд нь англи хэлний мэдлэгтэй өндөр гоолиг залуухан охины л ажил байгаа тэ? Оёдлын үйлдвэр энэ тэрт тийм англи хэл өндөр байх хэрэг байдаг болуу? цалин багатай хаа ч хүрэлцэхгүй тэ? тэгээ л нэг элдэв дутагдалд орцон сэтгэцийн гажигтай мунагын доор хэвтээд мөнгө олох бол амар эсвэл эх орноосоо хол ажиллаж байгаа хужаагын дор ч юмуу? солонгосын дор ч юмуу тэ?
Үүнийг засахын тулд боловсролд нь анхаарах ёстой юмуу? Гэхдээ 10-н жилд нь чи янхан болж болкү ээ гэж заавал хэр хүнд хүрэх болоо? Тэгвэл эцэг өвгөдөөс нь шүтэсээр ирсэн шашинтай холбож багаас нь хүмүүжүүлсэн хүн тийм болох боловуу? би энийг л хэлэх гээд нуршчихлаа.

Надад Алтангэрэл судар Монгол хэлдээр байна. Монгол бичгээр бус бүүр криллээр гээч. Энэ номыг шүтэн гэртээ залвал за тэгээд өрх гэр чинь дээшээ явдаг гэнэ дээ. Залаад л болоо юм байхдаа тэ? Уншуул яах бол мэдээж залснаасаа бүүр л дээшээ явна даа тэ? Унших гэж үзлээ. Яагаад унших гэж үзэв зүгээр уншчихгүй. Нэг асуудал байнаа. Үнэнээ хэлье ойлгохгүй байна. Энэ номоор дүүрэн "тэгээд" "хийгээд" "түүнчлэн" гэх холбоос үгүүд, Одоогийн миний насны хүмүүс яаж ч чардайгаад үл ойлгох "ялж төгс нөгчсөн" "үзэсгэлэнгийн охь" иймэрхүү үгс миний буруу юу? эсвэл буруутан өөр газар байна уу? би ойлгохгүй л байна. Яагаад ингэж бичдэг? яагаад би ойлгохгүй байгаа зэрэг бүгийг нь ойлгохгүй байна даа.